Je hebt twee soorten schrijvers: zij die in het wilde weg beginnen schrijven met een maniakale blik in de ogen en zij die eerst goed nadenken wat ze willen vertellen en eventueel zelfs een schema maken. Vergelijk het met een IKEA-kast in elkaar zetten.
Sommigen hanteren daarbij de volgende techniek: ze scheuren de doos open als een hongerig, wild beest, smijten de handleiding in de hoek en beginnen op goed geluk planken op elkaar te rammen. In een mum van tijd krijgen lades en skeletten van kasten vorm. Gaat goed, zou je denken.
Wanneer ze bijna klaar zijn, komen ze erachter dat die schroefjes waarmee ze de scharnieren van de deur willen vastmaken, eigenlijk voor de lades bestemd waren. Waarop ze de hele klerezooi weer uit elkaar moeten halen of naar grof geweld grijpen om die schroeven alsnog ‘te doen passen’. Die paar millimeter, dat gaat het verschil toch niet maken, zeker? Passen zal je, domme schroef!
He, waarom gaat die lade zo moeizaam open?
Het ene schreufje is het andere niet
Zelf ben ik het type dat eerst de hele handleiding leest, de gekke tekeningen bestudeert, alle plänken, schreufjes en plügjes sorteert, de juiste schroevendraaiers klaarlegt, een grote portie vegetarische Köttbullar eet, en dan rustig (nu ja) elk onderdeel van de kast in elkaar schroeft tot het hele verrekte ding er staat.
Ben ik er even zoet mee? Ja.
Moet ik soms drie keer in de handleiding kijken voor ik zeker weet hoe die plank in het geheel past? Wees maar gerust!
Dep ik hierbij weleens vloekend het zweet van mijn voorhoofd? Absoluut.
Klop ik steevast met een hamer op mijn duim? Dat spreekt voor zich. Waarom zijn die spijkertjes ook zo klein?
Maar uiteindelijk staat die Hemnes, Billy of Kallax in mijn woonkamer te blinken. Met goed functionerende deuren en lades.
Wat dit nu allemaal met jouw tekst te maken heeft? Simpel: vraag je voor je begint af wat je wilt schrijven en voor wie. Denk de grote lijnen van je tekst uit. Dat kan in je hoofd, maar je kan ook een eenvoudig schema op papier zetten. Inleiding, middenstuk met per alinea heel bondig de essentiële info die je daar wilt meegeven, einde.
Daarmee heb je een stevige houvast voor tijdens het schrijven, iets waarop je kan teruggrijpen als je niet meer weet wat schrijven of als je te veel uitweidt. Over IKEA-kasten en Zweedse balletjes, bijvoorbeeld.
Is het fout om zonder plan of duidelijk omlijnd idee in je tekst te vliegen? Zeker niet. Wanneer ik poëzie of kortverhalen schrijf, vind ik dat zelfs heerlijk. Dan kom ik helemaal in de flow en zie ik wel waar mijn tekst me heen voert. Zalig!
Als ik een roman schrijf, grijp ik al sneller naar een schema en voor zakelijke teksten is het bijna een must. Natuurlijk is er geen goed of fout en moet je vooral doen wat voor jou werkt, maar ik durf erom te wedden dat een schema of duidelijk plan je heel wat uren werk, een writer’s block en okselvijvers kunnen besparen. Zeker als je niet zo vaak schrijft, er tegenop ziet en misschien wel angst hebt voor dat maagdelijke witte blad of scherm.
Probeer het maar eens. Het is niet moeilijker dan een IKEA-kast in elkaar zetten. Al is dat wellicht niet voor iedereen een troost.
Geen zin om er zelf aan te beginnen? Dan kan je altijd aan uitbesteden denken. Je partner, buurvrouw of een goede vriend(in) voor de IKEA-kasten, mij voor de teksten. Of andersom.
(c) Leen Raats
teksttype.be 