Soms gebeurt het dat eindredacteurs mijn teksten inkorten voor publicatie. Op zich helemaal prima, maar helaas verloopt dat proces vaak nogal ondoordacht. Lees: men schrapt en verschuift vlug wat zinnen, zonder daarbij rekening te houden met het ritme van de tekst. Ja, dat lees je goed: het ritme van de tekst.
Zonder nadenken in een zorgvuldig opgebouwde tekst schrappen en schuiven, is zoiets als een doos Lego op de parketvloer van de woonkamer uitkappen, de felgekleurde blokjes op een slordige hoop gooien en zeggen: ‘Kijk, ik heb een kasteel gebouwd!’
Een tekst is zoveel meer dan een verzameling van zinnen. Je moet je verhaal opbouwen, de informatie doseren, je lezer meetrekken in het verhaal. Niet enkel de inhoud is daarbij belangrijk. Ook het ritme is van belang. Wissel korte en lange zinnen met elkaar af. Zorg dat de tekst vlot leest, dat je niet blijft ‘haperen’ als lezer. De beste manier om dit te checken, is de tekst hardop voorlezen, maar als je vaak leest en schrijft, ontwikkel je er haast automatisch een fingerspitzengefühl voor.
“Get rhythm, when you get the blues.” – Johnny Cash
Rap eens een nieuwsbrief
Momenteel volg ik een (online) cursus slam poetry. Vier weken lang voert Esohe Weyden ons op dinsdagavond mee naar de wereld van podiumdichters en rappers. Bij slam poetry ligt de nadruk op de performance. Het ritme van je teksten vormt het fundament van een goede voordracht.
Je hoeft echter geen slam poet te zijn om over ritme na te denken. Ik let sowieso erg op de cadans wanneer ik poëzie componeer, maar ook wanneer ik proza schrijf én zelfs bij zakelijke teksten. Natuurlijk sta ik een tekst voor een nieuwsbrief of ledentijdschrift niet te rappen voor de badkamerspiegel, maar ik let wel altijd op hoe de tekst ‘loopt’. Als het goed zit, vloeit de ene zin haast moeiteloos voort uit de vorige.
Net zoals je bij een gedicht enorm kan spelen met witruimte, is ook bij een zakelijke tekst de opbouw in alinea’s van belang. Zo geef je meteen aan welke stukjes tekst bij elkaar horen, en wanneer je een nieuw onderwerp aansnijdt. Alinea’s vergroten de leesbaarheid van je tekst en zorgen voor overzicht. Maar ook voor het ritme zijn ze van belang. Witregels vormen rustpauzes bij het lezen. Ademruimte, zeg maar.
En zo kom ik eigenlijk bij een eerdere blog van mijn hand, waarin ik betoogde dat in elke tekst een vleugje poëzie mag schuilen. Zelfs een tekst die helemaal niet poëtisch is.
Photo by Jelleke Vanooteghem on Unsplash
teksttype.be 
Geef een reactie